Computerondersteunde vertaaltools (CAT)

Het nut van computerondersteunde vertaaltools

Vertaaltools stellen vertalers in staat hun vertalingen aan te passen, te beheren en op te slaan, waardoor hun productiviteit verhoogt. Ze bevatten talrijke functionaliteiten om vertaalprojecten sneller en gemakkelijker uit te kunnen voeren. Dit versnelt het werkproces en zorgt voor meer coherentie en uniformiteit.

Het verschil tussen machinevertaling en computerondersteund vertalen

Volgens de norm NEN EN ISO 17100 is de machinevertaling een “geautomatiseerde vertaling van een tekst of een uiteenzetting van een natuurlijke taal in een andere natuurlijke taal met behulp van een informaticasysteem”. Gegenereerd door een softwareprogramma zonder menselijke tussenkomst kunt u een globaal en snel idee van een inhoud krijgen, ongeacht de brontaal.

Zoals we uitgelegd hebben in ons artikel “De machinevertaling – is het beroep vertaler in gevaar?” loopt de geautomatiseerde vertaling toch nog tegen heel wat limieten aan. Het valt bovendien niet te ontkennen dat de vertaler meer tijd nodig heeft om dergelijke vertaling na te lezen en te verbeteren dan om de vertaling zelf te maken.

CAT, daarentegen, is dan wel erg pertinent voor de vertaler die nog altijd de hoofdrol speelt, namelijk deze van het vertalen of valideren van de vertaling die het vertaalgeheugen heeft voorgesteld. Hoewel het resultaat van deze softwareprogramma’s harmonieuze vertalingen zijn, zorgen ze eveneens voor een betere kwaliteit en grotere vertaalvolumes en leiden ze tot kosten- en tijdsbeperking op langere termijn.

De klassieke CAT-tools

Vertaalgeheugen

Een vertaalgeheugen vertrekt vanuit een taaldatabase die elk vertaalsegment registreert, zodat het later opnieuw kan worden gebruikt. Elk geheugensegment bevat de brontekst en de doeltekst; deze paren worden “vertaalunits” genoemd.

Tijdens het vertalen stelt dit intuïtief systeem automatisch een identieke of vergelijkbare inhoud voor die al in het verleden werd vertaald, hetgeen de termijnen die nodig zijn voor de vertaalprojecten aanzienlijk inkort, terwijl de coherentie van uw vertaling wordt gewaarborgd, en een hoge kwaliteit wordt gegarandeerd.

Deze exacte of gedeeltelijke voorgestelde overeenkomsten kunnen worden aanvaard of vervangen door nieuwe vertalingen. De updates worden in het geheugen opgeslagen met het oog op zowel een later hergebruik als eventuele herhalingen in dezelfde tekst. Op dezelfde wijze worden de segmenten zonder match manueel vertaald en automatisch in het geheugen opgeslagen.

Door deze geheugens te downloaden om ze tijdens het werken te updaten en ze daarna terug te sturen spelen de vertalers een sleutelrol in de klantentevredenheid.

Terminologiebeheer

De vertaalgeheugens worden in het algemeen samen met een terminologiebeheertool gebruikt om een coherente en kwaliteitsvolle inhoud te krijgen. Een dergelijke terminologietool maakt het mogelijk om duidelijke en ondubbelzinnige toepassingsregels voor elke gevalideerde invoer in de bron- en de doeltaal te definiëren en een nauwkeurige en efficiënte vertaling in functie van de betrokken sector en onderneming te verkrijgen.

Hij verschilt van een vertaalgeheugen, in die zin dat deze tekstsegmenten en geen termen of uitdrukkingen registreert.

Door gebruik te maken van dergelijke database kunt u de bedrijfsterminologie creëren, wijzigen en beheren, snel de stijl-, merk- en terminologie-instructies zoeken, voor elke taal of elk project ernaar verwijzen en toepassen en zo kunt u preciezer en meer coherent vertalen terwijl uw productiviteit wordt verhoogd.

Voordelen van onze interne CAT-tools

Geheugen – “Translation Pool”

Zoals hierboven uitgelegd, zorgt het werken met een vertaalgeheugen ervoor dat de vertaler niet meer twee keer hetzelfde moet vertalen en dus kostbare tijd wint. Hoe uitgebreider het vertaalgeheugen, hoe sneller de vertalingen gemaakt worden en hoe productiever de vertalers zijn. De eindklant van zijn kant spaart uit op alle al vertaalde uitdrukkingen die in het geheugen werden opgeslagen. Sneller, beter, goedkoper!

Hoewel onze Translation Pool dezelfde voordelen als de traditionele computerondersteunde vertaaltools biedt, heeft hij echter noch andere bijkomende functionaliteiten. Onze vertalers kunnen immers opzoekingen doen in zowel het talenpaar van het huidige project als in heel wat andere taalcombinaties en -richtingen. Zo kan hij ook overeenkomsten zoeken in zowel specifieke klantgebonden databases als in andere.

Tot slot bevat onze Pool, in tegenstelling tot de andere tools, een bijzondere traceerbaarheidsfunctie. Terwijl u met deze functionaliteit vorige versies van een vertaling in een context kunt raadplegen en de projectrevisie kunt vergemakkelijken, zorgt ze eveneens voor een procesbeveiliging dankzij de traceerbaarheid van alle stappen en van alle auteurs.

Bij de klassieke CAT-tools wordt, nadat een segment in de doeltaal werd gewijzigd, de vorige versie ervan definitief gewist en kan ze niet meer worden opgevraagd. De “eindbeslissing” ligt dus bij de laatste vertaler/revisor. Welnu, in geval van een fout of een verkeerde aanpassing is het erg moeilijk, laat staan onmogelijk, om de oorspronkelijke vertaling terug te vinden.

Met dit in gedachten hebben de PTS-ontwikkelaars de Pool zodanig ontworpen dat het mogelijk is alle bestaande vertalingen van eenzelfde segment, en dit in een bepaalde context, te raadplegen. Zo zijn we altijd in staat eventuele fouten te corrigeren of de kwaliteit van onze vertalingen te verbeteren.

“TVS”-terminologie

Grote internationale ondernemingen zien al lang de noodzaak aan een centraal terminologiebeheer.

In het kader van de controle leggen onze ingenieurs de focus op de correcte terminologie die, indien nodig, grondig kan worden bestudeerd. Wij beseffen dat terminologiebeheer erg belangrijk is en daarom maken we gebruik van een vertaalgeheugen om de coherentie van de vertaling te waarborgen en wij maken een terminologiedatabase voor elke klant die in de loop van de bestellingen wordt aangevuld.

Voor elke vertaling registreren en documenteren wij gratis uw terminologie. Elke invoer wordt gestoffeerd met een of meerdere betrouwbare bron(nen) en krijgt een kleurcode: groen voor de klantgevalideerde termen, blauw voor zij die nog moeten worden bevestigd en rood voor de zogenaamde “geblokkeerde” vertalingen, omdat ze niet juist zijn of niet door de klant worden gebruikt.

Net als bij de Pool kan er met TVS ook gezocht worden naar andere taalcombinaties dan deze van het project, het kan immers erg nuttig blijken om naar een andere taal te gaan om de oplossing te vinden. De vertaler kan eveneens ter verificatie van zijn vertaling de databases van andere klanten raadplegen.

Het voordeel van het systeem zit in het feit dat dankzij het terminologiebeheer we voor een welbepaalde term altijd dezelfde vertaling die perfect is aangepast aan de specifieke context kunnen gebruiken. Als klant hebben u en uw collega’s toegang via Internet en kunt u actief meewerken aan het onderhoud van de gegevens zonder enige beperking – dan bestaat onze taak erin te waken over de gegevenscoherentie. Het systeem werd zodanig ontworpen dat u geen enkel gegeven tijdens uw invoer kunt vernietigen.

Deze samenwerking zorgt aldus voor een eenduidige vertaling van uw technische teksten en de coherentie van de inhoud van uw onderneming.

Door een systematisch terminologiebeheer tijdens de vertaalwerken toe te passen, garandeert PTS een uniforme ondernemingstaal op lange termijn: een correcte en taalkundig logische terminologie verhoogt de kwaliteit van de teksten en verbetert hun coherentie.